„Poświęciłem swe życie walce o prawa Afrykanów. Walczyłem przeciw dominacji białych i przeciw dominacji czarnych. Umiłowałem ideę demokratycznego, wolnego społeczeństwa, w którym wszyscy ludzie żyją w zgodzie, harmonii, mają równe szanse. Jest to ideał, dla którego pragnę żyć i który pragnę osiągnąć. Ale jeśli będzie trzeba, za ten ideał jestem gotów także umrzeć.”
Nelson Mandela wypowiedział te słowa po raz pierwszy w 1963 roku, wygłaszając mowę obronną przed Quartusem de Wetem, afrykanerskim sędzią, który chwilę później skazał go na dożywocie. Powtórzył je po 27 latach, z balkonu ratusza w Cape Town, zaraz po opuszczeniu murów więzienia. Nabrały wówczas niezwykłej mocy, rozpaliły nadzieje w sercach milionów mieszkańców Południowej Afryki, pozwoliły uwierzyć w lepszy świat. Były pierwszym krokiem postawionym na bardzo długiej drodze do wolności.
